Các thuốc chẹn bêta (BB) đã được xem là một trong những thuốc nền tảng điều trị tăng huyết áp (THA) trong 4 thập kỷ qua, là một trong 5 nhóm thuốc hàng đầu của nhiều khuyến cáo quốc gia và quốc tế về điều trị THA (BB, ức chế men chuyển (UCMC)
Các thuốc chẹn bêta (BB) đã được xem là một trong những thuốc nền tảng điều trị tăng huyết áp (THA) trong 4 thập kỷ qua, là một trong 5 nhóm thuốc hàng đầu của nhiều khuyến cáo quốc gia và quốc tế về điều trị THA (BB, ức chế men chuyển (UCMC), chẹn thụ thể Angiotensin II (chẹn A II), chẹn kênh Ca và lợi tiểu)[1][18-20][23]. Tuy nhiên trong 5 năm trở lại đây, các thuốc BB đã được nghiên cứu đánh giá lại và trở thành một vấn đề bàn cãi có tính thời sự trong cộng đồng tim mạch, hiện có nhiều chuyên gia ủng hộ chẹn beta là thuốc nền tảng trong điều trị THA [1-4], một số tác giả vẫn còn nghi ngờ về vai trò của chúng trong điều trị THA chưa có biến chứng.
Khởi đầu của sự bàn cãi là từ kết qủa phân tích gộp của Calberg & cs với 6825 bệnh nhân THA điều trị atenolol so với giả dược đã cho thấy không có sự khác biệt giữa về tỷ lệ tử vong tim mạch và tử vong chung [6]. Đặc biệt phân tích gộp của Lindholm LH & cs 2005 phân tích 13 thử nghiêm với 105.951 bệnh nhân THA so sánh các thuốc BB với các thuốc khác và 7 thử nghiệm (n=27,433) so sánh BB với giả dược cho thấy rằng không có sự khác biệt về tỷ lệ nhối máu cơ tim (NMCT) và tử vong, có giảm nguy cơ đột quỵ 19% có ý nghĩa(bảng 1), tuy nhiên khi so sánh BB với các nhóm thuốc khác lại cho thấy BB làm tăng nguy cơ đột qụy 19% [7] . Một phân tích gộp khác năm 2006 của Elliot cho thấy atenolol so với điều trị các thuốc khác có sự gia tăng có ý nghĩa tỷ lệ tử vong chung, tử vong tim mạch và đột qụy (bảng 2) [8]. Từ những kết qủa phân tích gộp nầy cũng như các nghiên cứu đơn lớn so sánh như nghiên cứu Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes Trial-Blood Pressure Lowering Arm (ACOST) [9] và nghiên cứu Losartan Intervention For Endpoint (LIFE) [10] không cho thấy ưu thế của thuốc BB dẫn đến khuyến cáo National Institute of Clinical Excellence (NICE) của Anh Quốc cập nhật 2006 đã loại trừ BB trong thuốc hàng đầu điều trị THA mà chỉ có chỉ định ở bậc 4 trong phối hợp 4 thuốc.
Tuy nhiên, trong năm 2006 Khan & cs đã tái khẳng định vai trò của BB qua phân tích gộp 21 thử nghiệm với 145.811 bệnh nhân THA đã cho thấy BB so với giả dược có giá trị giảm các biến cố tim mạch ở người THA < 60 tuổi có ý nghĩa RR 0,86 95% CI 0,74-0,99 và không có sự khác biệt với các nhóm thuốc khác (Bảng 3) [12]. Qua phân tích gộp nầy cùng với những chứng cứ của các nghiên cứu Heart Attack Primary Prevention in Hypertension (HAPPY ) [13], International Prospective Primary Prevention Study in Hypertension (IPPPSH) [14], Swedish Trial in Old Patients with Hypertension-2 (STOP-2) [15] và nghiên cứu International Verapamil-Trandolapril (INVEST) [16] điều trị BB hoặc các thuốc khác đều cho thấy có hiệu qủa trên các biến cố tim mạch. Nghiên cứu INVEST với 22,500 bệnh nhân THA lớn hơn ASCOT cho thấy không có sự khác biệt giữa phối hợp nhóm chẹn kênh Ca và ỨCMC so với BB và lợi tiểu trong mục tiêu hạ huyết áp cũng như các biến cố tim mạch [16]. Ngoài ra kết qủa của United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS) 39 phân tích sau 20 năm cho thấy atenolol có khuynh hướng ít biến cố tim mạch hơn catopril ở bệnh nhân THA có đái tháo đường (ĐTĐ), giảm 23% tử vong chung có ý nghĩa với p=0,047 (hình 1)[17]. Từ những cơ sở nầy, khuyến cáo điều trị THA của Hội Tim Mạch Châu Âu/Hội THA Châu Âu (ESC/ESH) năm 2007 vẫn khẳng định BB là một trong năm thuốc được chọn hàng đầu trong điều trị THA chưa có biến chứng.
Hình 1: Hiệu quả của chẹn bêta trên UCMC trên tử vong mọi nguyên nhân sau 20 năm ở bệnh nhân THA có đái tháo đường trong thử nghiệm UKPDS 39.
Theo timmachhoc.vn
PK Đức Tín
Tin tức liên quan
Điện thoại bàn: (028) 3981 2678
Di động: 0903 839 878 - 0909 384 389