Phình ĐMC ngực được phân loại theo các đoạn của ĐMC: ĐMC lên, quai ĐMC hay ĐMC xuống. Phình ĐMC lên hay gặp nhất chiếm khoảng 60% các trường hợp, sau đó là phình ĐMC xuống 40% các trường hợp, trong khi phình quai ĐMC chỉ chiếm 10% và phình ĐMC ngực – bụng chiếm 10%.
Phình động mạch chủ ngực là gì?
Động mạch chủ (ĐMC) là động mạch lớn nhất trong cơ thể của bạn, và nó mang máu từ trái tim của bạn cho tất cả các bộ phận của cơ thể của bạn. Một phần ĐMC đi qua ngực của bạn được gọi là ĐMC ngực, và khi ĐMC đến bụng dưới cơ hoành – ngăn cách giữa ngực và bụng, được gọi là ĐMC bụng. Khi một đoạn của ĐMC dãn ra hoặc phình ra, được gọi là phình ĐMC ngực (TAA). Khoảng 25% phình ĐMC xảy ra trong ngực, và phần còn lại liên quan đến ĐMC bụng.
Phình ĐMC ngực gây nguy cơ nghiêm trọng về sức khỏe vì chúng có thể vỡ. Phình động mạch vỡ có thể gây ra chảy máu nghiêm trọng, có thể nhanh chóng dẫn đến sốc mất máu hoặc tử vong.
Phình ĐMC ngực ảnh hưởng đến khoảng 15.000 người ở Hoa Kỳ mỗi năm. Một số bệnh nhân có thể có nhiều hơn một TAA hoặc cũng có thể có phình động mạch bụng kèm theo. Chỉ có khoảng 20% - 30% bệnh nhân đến bệnh viện với một TAA vỡ tồn tại.Đó là lý do mà phình động mạch chủ cần điều trị sớm và phát hiện kịp thời để ngăn chặn vỡ phình ĐMC.
Các triệu chứng là gì?
Bạn thường không thể cảm thấy bất kỳ triệu chứng nào của TAA. Rất ít bệnh nhân có các triệu chứng. Nếu bạn có triệu chứng, sẽ phụ thuộc vào nơi bị phình động mạch, cũng như vị trí và độ lớn của nó. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Đau ở hàm, cổ và lưng.
- Ngực hoặc đau lưng.
- Ho, khàn tiếng, hoặc khó thở.
Nếu phình ĐMC là lớn và các đoạn gần với trái tim, nó có thể ảnh hưởng đến van tim của bạn và dẫn đến một tình trạng gọi là suy tim sung huyết. Điều này rất quan trọng để thông báo cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng của TAA. Nếu không chữa trị, có thể dẫn đến một vỡ gây tử vong hoặc suy cơ quan nghiêm trọng. Đây là một tình huống đe dọa tính mạng và bạn nên tìm đến trung tâm chăm sóc y tế ngay lập tức.
Điều gì gây ra một phình động mạch chủ ngực?
Người ta không biết lý do tại sao phình ĐMC xảy ra, nhưng các nhà nghiên cứu hiểu một số yếu tố góp phần vào sự phát triển của phình ĐMC. Có yếu tố di truyền cho phình động mạch, và các thành viên gia đình có người bị phình ĐMC có nguy cơ cao phát triển phình ĐMC trong tương lai. Trong khi chúng ta không biết những gì gây nên sự phát triển phình ĐMC trong hầu hết các trường hợp, nhưng kết quả cuối cùng là sự phá hủy các lớp động mạch chủ, làm suy yếu các lớp ĐMC, và sau đó phình ra. Yếu tố có thể làm tăng nguy cơ hình thành túi phình bao gồm:
- Hút thuốc.
- Huyết áp cao.
- Có một lịch sử gia đình của chứng phình động mạch.
Ngoài ra, phình ĐMC cũng có thể phát triển do sự bóc tách ĐMC, mà thường liên quan đến tăng huyết áp. Bóc tách ĐMC xảy ra khi lưu lượng máu đi vào giữa các lớp của thành ĐMC, làm suy yếu thành mạch chủ của bạn. Sự tách biệt có thể kéo dài từ ĐMC ngực xuống toàn bộ động mạch chủ và động mạch chân, cánh tay, thận, não, tủy sống và các động mạch khác. Một vấn đề khác liên quan đến bóc tách ĐMC là thời gian, áp lực của dòng máu có thể gây ra các suy yếu của thành ĐMC để phồng lên như một quả bóng. Giống như một quả bóng quá căng, một phình động mạch có thể kéo dài dọc động mạch chủ vượt quá ngưỡng an toàn, có thể vỡ.
Các triệu chứng của bóc tách động mạch chủ bao gồm đau ngực và / hoặc đau lưng. Nó thường có thể bắt chước các triệu chứng của một cơn đau tim. Nếu bạn gặp đau ngực hoặc đau lưng, bạn nên thông báo cho bác sĩ của bạn ngay lập tức.
Một số bệnh khác có thể làm suy yếu các lớp của thành động mạch chủ, làm tăng nguy cơ phình mạch. Những bệnh này bao gồm:
- Hội chứng Marfan, một rối loạn mô liên kết.
- Bệnh giang mai.
- Bệnh lao.
- Hiếm khi, chấn thương, chẳng hạn như giảm tốc nhanh chóng trong một tai nạn xe cộ, có thể gây TAA.
- Nguy cơ phát triển TAA tăng theo độ tuổi.
- TAA là phổ biến hơn ở nam nhiều hơn nữ.
Tôi sẽ cần những gì kiểm tra?
Bác sĩ sẽ cho một hoặc nhiều xét nghiệm sau đây để chẩn đoán TAA:
- X-quang ngực.
- Siêu âm tim.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI).
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan).
- Chụp động mạch xóa nền.
Như thế nào là một phình động mạch động mạch chủ ngực cần điều trị?
- "Theo dõi cẩn thận và chờ đợi":
Nếu TAA của bạn là nhỏ và không gây ra triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị "chờ đợi cảnh giác", có nghĩa là bạn sẽ được theo dõi mỗi 6 tháng đối với các dấu hiệu thay đổi trong phình ĐMC. Bác sĩ có thể sắp xếp lịch trình cho chụp CT hoặc MRI mỗi 6 tháng để so sánh kích thước và hình dạng của phình ĐMC của bạn. Phương pháp này thường được sử dụng cho phình ĐMC có đường kính ngang nhỏ hơn 5 cm. Nếu bạn có tăng huyết áp kèm, bác sĩ có thể kê toa thuốc huyết áp để làm giảm huyết áp tránh làm suy yếu thêm thành động mạch chủ.
Tuy nhiên, nếu TAA của bạn lớn hoặc có nguy cơ vỡ, bạn cần phải điều trị tích cực và kịp thời để ngăn chặn vỡ. Bác sĩ phẫu thuật mạch máu có thể khuyên bạn nên tích cực điều trị phình ĐMC nếu nó quá lớn, phát triển một cách nhanh chóng, hoặc bạn có các bệnh khác. Ví
Phẫu thuật mở: dụ, nếu bạn có hội chứng Marfan, bạn có thể yêu cầu điều trị tích cực sớm hơn những bệnh nhân có TAAs nhỏ nhưng không có hội chứng Marfan của. Các phương pháp điều trị tích cực cho TAA gồm phẫu thuật mở hoặc can thiệp nội mạch.
Sau khi phẫu thuật, bạn có thể ở lại bệnh viện trong vòng 7 đến 10 ngày. Nếu phình ĐMC lớn và phức tạp, hoặc điều kiện khác như tim, phổi hoặc bệnh thận, bạn có thể yêu cầu 2 đến 3 tháng để hồi phục hoàn toàn.Trong quá trình phẫu thuật phình ĐMC, phẫu thuật rạch một đường ở ngực của bạn và thay thế phần phình của động mạch chủ một ống mạch nhân tạo, được gọi là ống ghép. Ống ghép được nối vào hai đầu động mạch bị phình đã cắt bỏ và cho phép máu đi qua nó mà không gây ra một phình. Nhiều bệnh nhân có TAA cũng có bệnh tim hoặc các động mạch gần tim. Đối với phình ĐMC lớn hay phức tạp, đôi khi phẫu thuật tim được yêu cầu phối hợp cùng lúc.
Can thiệp nội mạch:
Thay vì phẫu thuật mở phình ĐMC, nếu vị trí phình ĐMC có hình dạng phù hợp, bác sĩ phẫu thuật mạch máu có thể xem xét một thủ tục mới đầy hứa hẹn gọi là can thiệp nội mạch bằng ống ghép nội mạch. Can thiệp nội mạch có nghĩa là điều trị được thực hiện bên trong lòng mạch máu, ống dài và mỏng gọi là ống thông. Các ống thông được đưa vào trong qua vết rạch nhỏ ở bẹn và đôi khi ở cánh tay của bạn. Trong suốt quá trình, bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ sử dụng hình ảnh X-quang trực tiếp xem trên một màn hình video để hướng dẫn đưa ống ghép nội mạch vào đến chỗ phình ĐMC, điều này sẽ giúp phình ĐMC khỏi bị phình và vỡ. Theo thời gian, phình ĐMC sẽ co lại. Phương pháp này giảm thời gian nằm viện của bạn xuống 2 – 3 ngày và rất thuận lợi trên bệnh nhân có các bệnh lý phức tạp kèm theo. Tuy nhiên, chi phí cho điều trị là cao hơn phẫu thuật mổ mở.
Bác sĩ phẫu thuật mạch máu sẽ tư vấn cho bạn về các lựa chọn tốt nhất cho tình hình cụ thể của bạn.
Ths.Bs.Lê Đức Tín dịch
( theo VascularWeb.org)
Tin tức liên quan
Điện thoại bàn: (028) 3981 2678
Di động: 0903 839 878 - 0909 384 389