TÓM TẮT
Thiếu máu chi là biến chứng mạch máu thường gặp trong kĩ thuật tim phổi nhân tạo hỗ trợ tim. Sử dụng catheter tái tưới máu là một biện pháp khắc phục tình trạng này.
Phương pháp: Nghiên cứu mô tả 31 bệnh nhân từ 2015 đến 2016 được hỗ trợ ECMO VA đường vào động mạch đùi tại Khoa Hồi sức tích cực - Bệnh viện Bạch Mai. Đánh giá các yếu tố liên quan tình trạng thiếu máu chi và khó khăn biến chứng do catheter tái tưới máu.
Kết quả:
Trong 31 bệnh nhân của nghiên cứu, có
22.6% (7 bệnh nhân) xuất hiện thiếu máu chi. Trong đó 7 bệnh nhân đều biểu hiện triệu chứng da lạnh, tím và mất mạch. Có 13.6% bệnh nhân giảm tưới máu chi trên siêu âm có biểu hiện thiếu máu chi trên lâm sàng. Không có trường hợp nào phải cắt cụt chi. Tỉ lệ thiếu máu chi không liên quan chẩn đoán, mức độ nặng, phương pháp tiến hành, kết quả điều trị. Khó khăn và biến chứng liên quan catheter: sai vị trí, tắc catheter, chảy máu có liên quan với tình trạng thiếu máu chi.
Từ khóa: ECMO, tái tưới máu, catheter tái tưới máu.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Kĩ thuật tim phổi nhân tạo hỗ trợ tim (ECMO VA) là biện pháp hỗ trợ tạm thời các trường hợp suy tim và hoặc suy hô hấp nặng không đáp ứng với các biện pháp điều trị thường quy. Trong kĩ thuật người ta đặt các cannula với kích thước lớn vào mạch máu. Biến chứng mạch máu, đặc biệt biến chứng thiếu máu chi trong kĩ thuật ECMO VA đường vào động mạch đùi có tỉ lệ
12-22%. Người ta khắc phục bằng cách đưa máu từ nhánh bên cannula động mạch cung cấp cho vùng chi bị thiếu máu thông qua catheter tái tưới máu. Áp dụng catheter tái tưới máu chưa có sự nhất quán giữa các cơ sở thực hiện kĩ thuật ECMO VA.
Tại Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Bạch Mai, chúng tôi thực hiện kĩ thuật ECMO VA từ 2009. Catheter tái tưới máu được đặt cho tất cả các bệnh nhân nhằm dự phòng và khắc phục tình trạng thiếu máu chi. Mục tiêu nghiên cứu: nhận xét đặc điểm tưới máu chi và những khó khăn biến chứng liên quan catheter tái tưới máu trong kĩ thuật ECMO VA đường vào động mạch đùi.
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
Nghiên cứu được tiến hành tại Khoa Hồi sức tích cực - Bệnh viện Bạch Mai từ 1/2015 đến 10/2016. Đối tượng nghiên cứu
Các bệnh nhân được hỗ trợ kĩ thuật ECMO VA đường vào động mạch đùi có sử dụng catheter tái tưới máu.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả, cỡ mẫu thuận tiện.
Đặt cannula và catheter tái tưới máu chi: đặt cannula động mạch 16.5F, cannula tĩnh mạch 21F và catheter 2 nòng 12F làm đường tái tưới máu do bác sĩ phẫu thuật tim mạch và bác sĩ chuyên khoa hồi sức tiến hành. Lựa chọn phương pháp đặt cannula và catheter qua da hay phương pháp phẫu thuật căn cứ hoàn cảnh lâm sàng.
Tiêu chuẩn chẩn đoán thiếu máu chi trên lâm sàng
• Có ít nhất một trong các dấu hiệu: mất mạch, da tái nhợt, da lạnh, đau, dị cảm, liệt vận động, bắp chân căng.
• Loại trừ tổn thương do giảm tưới máu hệ thống. Tiêu chuẩn chẩn đoán thiếu máu chi trên siêu âm Doppler mạch.
• Thiếu máu chi cấp tính (tại chân đặt Cannula động mạch) không phát hiện được tín hiệu dòng chảy trên siêu âm Doppler
• Giảm tưới máu chi (tại chân đặt Cannula động mạch - so sánh bên đối diện) giảm tín hiệu và/hoặc giảm tốc độ dòng chảy trung bình giảm và/hoặc lưu lượng dòng chảy dưới 150 ml/phút tại động mạch đùi nông dưới 72 ml/phút tại động mạch khoeo.
• Tưới máu chi đảm bảo: không có các dấu hiệu về giảm tín hiệu, giảm tốc độ và lưu lượng máu kể trên.
KẾT QUẢ
Tình hình chung
Nghiên cứu có 31 bệnh nhân: 19 nam (61%) và
12 nữ (39%).
Đặc điểm lâm sàng và siêu âm Doppler bệnh nhân thiếu máu chi
Có 7 bệnh nhân (22.6%, n = 31) xuất hiện tình trạng thiếu máu chi
Triệuchứng |
Tầnsố |
Tỉlệ |
Da lạnh |
7 |
100% |
Da tím |
7 |
100% |
Tăng kích thước vòng chân |
2 |
28.6% |
Tổn thương phỏng nước |
2 |
28.6% |
Hoại tử ngón |
1 |
14.3% |
Mất mạch |
7 |
100% |
Nhận xét: 100% bệnh nhân thiếu máu chi có biểu hiện da lanh, da tím và mất mạch.
Theo vnha.org
PK Đức Tín
Tin tức liên quan
Điện thoại bàn: (028) 3981 2678
Di động: 0903 839 878 - 0909 384 389