Đau thắt ngực ổn định và nhồi máu cơ tim: tại sao và có gì khác nhau ?

Cơn đau ngực và nhồi máu cơ tim đều có một nguyên nhân chung là hậu quả của tình trạng xơ vữa động mạch. Sự tích tụ những mảng chất béo như cholesterol trong động mạch vành hình thành các mảng xơ vữa trên thành mạch, lâu ngày lớn dần lên và gây hẹp, tắc lòng mạch. Khi một mảng xơ vữa được coi là “không ổn định”, bị nứt lớp vỏ phủ bên trên sẽ làm khởi động quá trình đông máu, hình thành cục huyết khối gây tắc đột ngột lòng mạch vành và dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Xơ vữa động mạch có thể xuất hiện rất sớm, từ lứa tuổi thanh niên của mỗi người. Tới độ tuổi trung niên, thành mạch của mọi người hầu như đều bị xơ vữa ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên, tình trạng tổn thương đáng kể (hẹp vừa – nhiều hay tắc) thường gặp hơn ở những người có yếu tố nguy cơ cao (xin tham khảo thêm bài Kiểm soát các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch).

Cả đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim đều là hậu quả của sự giảm sút dòng máu đến nuôi cơ tim. Tuy nhiên, trong đau thắt ngực, triệu chứng thường xuất hiện khi quả tim phải làm việc nhiều hơn như tăng co bóp, đập nhanh hơn trong điều kiện cơ thể gắng sức. Khi đó, lưu lượng dòng máu qua các động mạch vành vốn có tổn thương bị giảm tức thời nên gây ra triệu chứng đau ngực. Khi nghỉ ngơi thì hết đau và trong chuyên môn các bác sỹ còn gọi là đau thắt ngực ổn định.

Trong nhồi máu cơ tim, dòng máu đến nuôi một vùng cơ tim đột ngột bị tắc nghẽn do cục máu đông hay huyết khối. Vùng cơ tim được nuôi dưỡng bởi động mạch vành đó bị tổn thương nặng nề, các tế bào bị chết và hoại tử và biểu hiện ra là cơn đau ngực thường dữ dội và kéo dài hơn. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, những hậu quả nghiệm trọng có thể xảy ra.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp (người có tiền sử tiểu đường, người già ...) bệnh nhân có thể chỉ xuất hiện cơn đau ngực đầu tiên khi bị nhồi máu cơ tim hoặc đôi khi không rõ đau nên còn gọi là ‘’Đau thắt ngực thầm lặng’’.

Cơ chế bù trừ của cơ thể

Cơ thể bạn có một cơ chế bù trừ để tăng dòng máu đến nuôi vùng cơ tim khi động mạch vành chi phối bị tổn thương (hẹp khít, tắc). Một số mạch máu nhỏ nối từ các động mạch vành gần đó tới phía sau vị trí hẹp/ tắc của động mạch tổn thương có thể giãn ra để cung cấp thêm máu đến vùng cơ tim thiếu máu. Những mạch nhỏ này được gọi là tuần hoàn bàng hệ.

Nếu tuần hoàn bàng hệ phát triển tốt, triệu chứng đau ngực có thể không nghiêm trọng thậm chí giảm hoặc mất triệu chứng đau ngực. Khi có tuần hoàn bàng hệ, mức độ tổn thương cơ tim do tắc mạch cũng được hạn chế phần nào.

Phát  hiện  các  biểu  hiện  của  bệnh  lý mạch vành

Thông thường, bác sĩ có thể nghi ngờ bạn có bệnh mạch vành từ đặc điểm cơn đau ngực của bạn. Trong phần lớn trường hợp, thăm khám thường quy và điện tâm đồ lúc nghỉ có thể hoàn toàn bình thường. Đó là lí do tại sao bác sĩ của bạn chỉ định cho bạn làm thêm một số nghiệm pháp gắng sức để tăng khả năng phát hiện bệnh lý mạch vành. Ghi điện tâm đồ, làm siêu âm tim, chụp xạ hình tưới máu cơ tim trước và trong lúc bạn đang gắng sức có thể giúp phát hiện được tình trạng bị thiếu oxy của cơ tim tại vùng có mạch tổn thương.

Chẩn đoán một cơn đau ngực đôi khi rất khó, thậm chí cả sau khi bạn đã làm đầy đủ các thăm dò kể trên. Trong trường hợp đó, bác sĩ của bạn có thể cho bạn làm chụp cắt lớp đa dãy (MSCT) động mạch vành hoặc chụp động mạch vành chọn lọc qua da tùy theo sự đánh giá và cân nhắc cụ thể của bác sỹ đối với từng trường hợp.

Chụp động mạch vành chọn lọc qua da bằng đường ống thông là một phương pháp ghi lại hình ảnh động mạch vành sau khi được tiêm thuốc cản quang vào lòng mạch dưới màn hình X-quang. Kết quả chụp động mạch có thể cho biết động mạch vành bị hẹp hay tắc nghẽn hoàn toàn, vị trí và mức độ tổn thương và đồng thời, bác sỹ có thể tiến hành can thiệp đặt stent động mạch vành trong những trường hợp tổn thương phù hợp cho can thiệp.

Theo vnha.org.vn

PK Đức Tín