Đây là một trong loạt 10 bài các tiến bộ nghiên cứu y học hàng đầu năm 2016 được xác định bởi Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ.
Như một phân cảnh trong phim, cơn ngất có thể xuất hiện trước một nỗi đau đột ngột. Đôi khi, mất nước nặng hoặc đứng bất động quá lâu có thể dẫn tới ngất trong giây lát.
Nhưng đối với những cơn ngất phải nhập viện mà không giải thích được, cục máu đông trong phổi có thể là lý do thường gặp hơn so với hiểu biết của bác sĩ, theo một nghiên cứu mới.
Các nhà nghiên cứu Ý thấy rằng các cục máu đông tiềm tàng sự chết chóc trong phổi - được biết đến là thuyên tắc động mạch phổi - được tìm thấy ở 17% bệnh nhân lớn tuổi mà họ đã khám. Tỷ lệ này chiếm khoảng 1/6 số bệnh nhân.
Kết quả nghiên cứu, được công bố vào tháng 10 trên New England Journal of Medicine, có thể thúc đẩy các bác sĩ bắt đầu sàng lọc bệnh nhân vì một điều gì đó mà bình thường không có trong danh sách kiểm tra của họ. Nghiên cứu cũng đã lọt vào top 10 tiến bộ khoa học về tim và đột quỵ năm 2016 do Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ xếp hạng.
Các nhà nghiên cứu trong “Thử nghiệm thuyên tắc động mạch phổi trong ngất trên người Ý” đã sàng lọc 560 bệnh nhân nhập viện điều trị tại 11 bệnh viện vì cơn ngất đầu tiên. Độ tuổi trung bình của bệnh nhân là 76 tuổi.
Trưởng dự án nghiên cứu, tiến sĩ (TS), bác sĩ (BS) Paolo Prandoni, cho biết phát hiện này có thể cứu người bằng cách giúp nhận dạng một tình trạng bệnh lý có thể điều trị được.
“Bất cứ khi nào một bệnh nhân có cơn ngất đầu tiên được nhập viện, trừ khi anh ấy hoặc cô ấy đã từng dùng thuốc chống đông, thì thuyên tắc động mạch phổi cần phải được nghĩ tới”, TS nói.
Thuyên tắc động mạch phổi là cục máu đông bị tách từ tĩnh mạch, thường là ở chân, di chuyển tới phổi, nơi nó gây tắc nghẽn và chặn một hoặc tất cả nguồn cấp máu. Mỗi năm, ước tính có khoảng 300.000 đến 600.000 người Mỹ bị thuyên tắc động mạch phổi hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu (cục máu đông ở chân) hoặc cả hai theo số liệu của chính phủ. Ước tính có khoảng 60.000 đến 100.000 người sẽ chết vì những bệnh này.
Nếu bác sĩ tin rằng cục máu đông ở phổi có thể đến sau cơn ngất xỉu, thì nghiên cứu chỉ ra rằng sàng lọc được thực hiện ví dụ như xét nghiệm máu gọi là D-dimer có thể giúp loại trừ cục máu đông ở phổi, và một đánh giá cụ thể nhằm ước tính khả năng xuất hiện trên khía cạnh lâm sàng (clinical probability) trước khi xét nghiệm dựa vào các yếu tố khác nhau.
Những kết quả này có thể xác định xem có cần thêm các xét nghiệm không, ví dụ như chụp cắt lớp vi tính, và nếu có “một liều điều trị thuốc chống đông cần được kê kịp thời trong khi chờ đợi chẩn đoán hình ảnh, theo các khuyến cáo có sẵn từ các hướng dẫn quốc tế lớn cho bệnh nhân có khả năng xuất hiện cao thuyên tắc động mạch phổi”, Prandoni nói.
Trong nghiên cứu của mình, Prandoni và các đồng nghiệp lưu ý rằng việc tìm kiếm các cục máu đông được ghi trong hầu hết các sách giáo khoa (textbook) để chẩn đoán cơn ngất xỉu nhưng các hướng dẫn quốc tế hiện nay lại “ít chú ý” tới khả năng đó.
“Do vậy, khi một bệnh nhân được nhập viện vì cơn ngất, thì thuyên tắc động mạch phổi - một căn bệnh tiềm ẩn gây tử vong mà có thể được điều trị hiệu quả - lại rất hiếm khi được cân nhắc là nguyên nhân có thể xảy ra”, các nhà nghiên cứu của nghiên cứu này viết trong báo cáo của họ.
Chuyên gia tim mạch và điện sinh lý, BS Jose Joglar, cũng đồng ý với điều này.
“Đó là lý do tại sao nghiên cứu này là độc nhất vô nhị. Nó đặt ra khả năng có thể một cục máu đông là lý do khiến những bệnh nhân phải nhập viện vì ngất xỉu, và đó là điều mà trong lịch sử các bác sĩ đã không cân nhắc nó là một nguyên nhân phổ biến”, Joglar, giáo sư (GS) nội khoa tại University of Texas Southwestern Medical Center, người không tham gia vào nghiên cứu nói.
“Trước nghiên cứu này, người ta vẫn cho rằng ngất xỉu có thể là do một vấn đề về nhịp tim nghiêm trọng, ví dụ như vậy. Nhưng ít khi trong tâm trí bác sĩ đặt ra khả năng rằng bệnh nhân có các cục máu đông trong phổi”, ông nói.
Trừ những bệnh nhân đó có các triệu chứng nghiêm trọng và rõ ràng.
“Đối với người ngất xỉu [do cục máu đông], người ta vẫn cho rằng nó phải quá nghiêm trọng đến mức nhập viện và có các dấu hiệu đi kèm thì mới cảnh báo bác sĩ cấp cứu về khả năng có các cục máu đông trong phổi”, ông nói. “Tuy nhiên, trong nghiên cứu này lại cho thấy một số lượng lớn bệnh nhân lại không có tình trạng nặng và những dấu hiệu đi kèm như thế”.
Joglar hy vọng những phát hiện từ nghiên cứu này sẽ khuyến khích nhiều bác sĩ hơn tự giác cân nhắc thuyên tắc động mạch phổi là một lý do phí sau bệnh nhân nhập viện vì ngất xỉu.
“Nó sẽ thay đổi việc thực hành của tôi, chắc chắn”, ông nói, thêm nữa ông có nhiều khả năng sẽ đề xuất xét nghiệm máu D-dimer và các xét nghiệm khác cho các bệnh nhân có nguy cơ cao.
“Trên tất cả những điều này, tin tốt là nếu có thuyên tắc động mạch phổi, thì đó là một tình trạng bệnh có thể điều trị”, Joglar nói. “Nếu được điều trị, nó không phải là một bản án tử hình”.
Theo bacsinoitru.com
PK Đức Tín
Tin tức liên quan
Điện thoại bàn: (028) 3981 2678
Di động: 0903 839 878 - 0909 384 389