Các triệu chứng mệt, khó thở khi gắng sức hay tăng vận động xảy ra trên người gầy... Đó là biểu hiện rất điển hình của bệnh lý hẹp van hai lá của tim. Ngày nay, việc phát hiện và chẩn đoán trở nên dễ dàng khi mà siêu âm đã hỗ trợ rất tốt. Điều trị cũng trở nên dễ dàng hơn khi ta phát hiện sớm và có hướng dự phòng sớm cho những trẻ nhỏ khi mới chào đời.
I. ĐỊNH NGHĨA:
Van hai lá hẹp - hay van hai lá hẹp - là một biểu hiện trong đó van hai lá của tim bị thu hẹp. Van hẹp bất thường này không mở đúng cách, ngăn chặn lưu lượng máu đi vào tâm thất trái, buồng tim chính của trái tim của bạn. Hẹp van hai lá có thể làm cho bạn mệt mỏi và khó thở, và các vấn đề khác đi kèm.
Nguyên nhân chính của hẹp van hai lá là nhiễm trùng, được gọi là sốt thấp khớp, có liên quan đến nhiễm trùng do tụ cầu. Sốt thấp khớp – có thể gây sẹo van hai lá, hiện tại hiếm gặp tại Hoa Kỳ, nhưng vẫn còn phổ biến ở các nước đang phát triển. Nếu không điều trị, hẹp van hai lá có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
II.TRIỆU CHỨNG:
Hẹp van hai lá có khi không có biểu hiện gì, hoặc bạn có thể chỉ có vài dấu hiệu và triệu chứng trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, có thể biểu hiện đột ngột những triệu chứng cho thấy tình hình bệnh đã trở nặng. Khi khám bác sĩ, bạn có thể có các triệu chứng biểu hiện của hẹp van hai lá:
- Mệt mỏi, đặc biệt là trong thời gian tăng hoạt động thể chất.
- Khó thở, đặc biệt là khi gắng sức hoặc khi bạn nằm xuống.
- Sưng bàn chân hoặc mắt cá chân.
- Tim đập nhanh - cảm giác của một, nhịp tim rung nhanh.
- Nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên, chẳng hạn như viêm phế quản.
- Ho nặng, đôi khi có đờm máu.
- Tức ngực hoặc đau ngực đôi khi xảy ra.
Triệu chứng của hẹp van hai lá đặc biệt xuất hiện rõ khi bạn gắng sức như vận động nặng, hoặc tăng tính nhạy cảm của trái tim như dùng các chất kích thích, nhiễm trùng hoặc mang thai…. Các triệu chứng sẽ càng lúc càng nặng lên nếu không phát hiện và điều trị kịp thời. Diễn tiến sẽ gây suy tim, lúc đó biểu hiện các triệu chứng của suy tim. Khó thở thường là do hậu quả của việc ứ máu ngược về phổi thông qua các động mạch phổi.
Các triệu chứng của hẹp van hai lá thường xuất hiện ở độ 40 – 50 tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi - ngay cả trong giai đoạn phôi thai. Tùy thuộc vào mức độ thu hẹp của lá van, trẻ sơ sinh hoặc trẻ em bị hẹp van hai lá có thể không có triệu chứng, nhưng cũng có thể dễ dàng mệt mỏi hoặc khó thở với hoạt động thể chất mạnh mẽ.
Bác sĩ của bạn có thể phát hiện một số triệu chứng sau đây khi khám cho bạn. Gọi cho bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu bạn có những triệu chứng như mệt mỏi hoặc khó thở trong khi hoạt động thể chất, đánh trống ngực, đau ngực. Các triệu chứng bao gồm:
- Âm thổi ở tim.
- Tắc nghẽn phổi.
- Nhịp tim không đều (loạn nhịp tim).
- Tăng huyết áp động mạch phổi.
- Cục máu đông.
III. NGUYÊN NHÂN:
Tim của bạn có 4 buồng, hai tâm nhĩ và hai tâm thất. Hoạt động theo cặp. Bên phải nhận máu từ các phần các phần của cơ thể để trao đổi tại phổi và đưa vào tim bên trái ( tâm nhĩ và tâm thất ) bơm vào tuần hoàn lớn đi nuôi cơ thể.
Van hai lá nằm ngăn cách hai buồng tâm thất và nhĩ bên trái. Nếu không nhận máu từ nhĩ đủ, lưu lượng máu bơm từ tâm thất trái sẽ thiếu, dẫn đến thiếu máu nuôi cho các cơ quan trong cơ thể. Van hai lá hoạt động như cửa sập, chỉ cho máu đi một chiều từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái. Vì các lý do khác nhau gây hẹp lá van làm cho lượng máu xuống thất không đủ.
Nguyên nhân của hẹp van hai lá bao gồm:
Sốt thấp khớp: Một biến chứng của viêm họng, có thể làm hỏng van hai lá, dẫn đến hẹp van hai lá sau này trong đời. Sốt thấp khớp là nguyên nhân phổ biến nhất của chứng hẹp van hai lá. Nó có thể làm hỏng van hai lá theo hai cách chính:
- Các nhiễm trùng có thể gây ra các lá van dày lên, hạn chế khả năng đóng mở của van.
- Nhiễm trùng có thể gây ra các lá van hai lá đóng mở không đều nhau, có cả hẹp và hở van hai lá.
Bệnh tim bẩm sinh: Trong trường hợp hiếm, trẻ sơ sinh được sinh ra với van hai lá thu hẹp và phát triển hẹp van hai lá sớm trong cuộc sống. Em bé sinh ra với vấn đề này thường đòi hỏi phẫu thuật tim để sửa chữa van. Một số trường hợp khác xảy ra tổn thương hai lá van hai lá ngay từ nhỏ nhưng tới lớn mới có biểu hiện hạp van hai lá. Trong một số trường hợp, các bác sĩ không biết tại sao van tim không phát triển đúng cách ở trẻ sơ sinh, vì vậy nó không phải là điều dễ để phòng ngừa.
Các nguyên nhân khác: Hiếm khi, tăng trưởng, cục máu đông hoặc khối u có thể chặn các van hai lá, hẹp van hai lá bị động. Theo độ tuổi, canxi máu quá cao có thể lắng đọng quanh van hai lá, mà đôi khi gây hẹp van hai lá thực sự. Xạ trị ở ngực và một số loại thuốc cũng có thể gây hẹp van hai lá.
IV. BIẾN CHỨNG:
Nếu không điều trị, hẹp van hai lá có thể dẫn đến các biến chứng như:
Suy tim: Suy tim là một tình trạng mà trái tim của bạn không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Một van hai lá thu hẹp cản trở lưu lượng máu qua tim trái và từ tim của bạn ra khỏi phần còn lại của cơ thể. Ngoài ra, áp lực tích tụ trong phổi, dẫn đến ứ máu ở phổi. Cuối cùng, điều này đặt một áp lực ở phía bên phải của tim, dẫn đến ứ máu ở tuần hoàn ngoại vi gây phù mắt cá chân hoặc bụng của bạn hoặc cả hai khu vực.
Dãn trái tim: Sự ứ máu ở bên trái gây áp lực dãn rộng buồng trái. Lúc đầu sự thay đổi này chỉ ảnh hưởng lên tâm nhĩ trái sau đó cả thất trái, và ảnh hưởng cả bên phải gây nên suy tim toàn bộ, dãn toàn bộ trái tim của bạn.
Rung tâm nhĩ: Trong hẹp van hai lá, việc dãn toàn bộ buồng tim ảnh hưởng đến hoạt động dẫn truyền của tim, thường gây rung nhĩ. Trong rung nhĩ, các buồng trên của trái tim đập hỗn loạn và quá nhanh.
Cục máu đông: Nếu không điều trị, rung nhĩ có thể đặt bạn vào nguy cơ hình thành cục máu đông trong buồng trên bên trái của trái tim. Cục máu đông từ trái tim của bạn có thể vỡ và đi di chuyển đến các cơ quan khác của cơ thể, gây ra vấn đề nghiêm trọng. Ví dụ, một cục máu đông di chuyển tới não và tắc nghẽn mạch máu ra một cơn đột quỵ.
Tắc nghẽn phổi: Một biến chứng có thể có của hẹp van hai lá là phù phổi - một tình trạng ứ máu trở ngược lại vào phổi. Điều này gây ra tình trạng tắc nghẽn phổi, dẫn đến khó thở và đôi khi, ho ra đờm nhuộm màu (bọt hồng).
Ths.Bs.Lê Đức Tín dịch
( theo Mayoclinic.org)
Tin tức liên quan
Điện thoại bàn: (028) 3981 2678
Di động: 0903 839 878 - 0909 384 389