TÓM TẮT
Nhồi máu cơ tim cấp ST chênh lên ở người trẻ không có yếu tố nguy cơ tim mạch rất ít xảy ra. Những trường hợp này thường có nguyên nhân như tình trạng tăng đông, tăng cholesteron máu có tính chất gia đình hay sau sử dụng cocaine.
TÓM TẮT
Nhồi máu cơ tim cấp ST chênh lên ở người trẻ không có yếu tố nguy cơ tim mạch rất ít xảy ra. Những trường hợp này thường có nguyên nhân như tình trạng tăng đông, tăng cholesteron máu có tính chất gia đình hay sau sử dụng cocaine. Nhồi máu cơ tim cấp do coacaine có sinh bệnh học là do co thắt mạch vành hay hoạt hóa tiểu cầu tạo cục huyết khối và gây tắc mạch vành cấp. Chúng tôi báo cáo một trường hợp nhồi máu cơ tim cấp do cocaine được can thiệp mạch vành tiên phát và đặt stent động mạch vành thành công tại bệnh viện Thống Nhất.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Những nghiên cứu về nhồi máu cơ tim cấp trên bệnh nhân sử dụng cocaine tại Việt Nam hầu như rất ít. Bệnh cảnh này thường xảy ra trên nhóm bệnh nhân (BN) có độ tuổi từ 18 đến 45 tuổi với hình ảnh mạch vành qua chụp cản quang bình thường hay gần như bình thường [2]. Sztajzel và cộng sự (1984) báo cáo một trường hợp đầu tiên nhồi máu cơ tim cấp sau dùng cocaine quá liều với kết quả chụp có tắc động mạch vành (ĐMV) qua chụp ĐMV có cản quang. Tỉ lệ nhồi máu cơ tim cấp ở người sử dụng cocaine chiếm khoảng 0,7 – 6% tùy nghiên cứu và khoảng 25% ở nhóm tuổi trẻ hơn nếu có thêm những yếu tố nguy cơ tim mạch [2,5]. Những nghiên cứu trước cho thấy rằng co thắt ĐMV và có thêm hoạt hoá tiểu cầu khi dùng cocaine là cơ chế chính gây ra tắc ĐMV cấp. Tái thông động mạch vành tiên phát bằng can thiệp cấp cứu qua da do êkíp có kinh nghiệm ưu thế hơn so với dùng thuốc tiêu sợi huyết. Thuốc tiêu sợi huyết chỉ được xem xét đến khi không có điều kiện can thiệp ĐMV tiên phát qua da. Ngăn ngừa sử dụng cocaine quá liều chính là nền tảng trong phòng ngừa thứ phát nhồi máu cơ tim cấp do cocaine.
Sau đây chúng tôi báo cáo một trường hợp lâm sàng nhồi máu cơ tim cấp ST chênh lên ở BN nam trẻ có sử dụng cocaine. Bệnh nhân đã được chụp và can thiệp cấp cứu tiên phát mạch vành thành công tại Trung Tâm Tim Mạch bệnh viện Thống Nhất.
CA LÂM SÀNG
Bệnh nhân nam, 35 tuổi, nghề nghiệp công nhân viên. Nhập viện 9 giờ 15 phút ngày 9/01/2009 vì đau ngực. Hai giờ trước nhập viện, sau khi uống rượu, đột ngột BN đau ngực trái , lan vai trái và cánh tay trái, đau có cảm giác nặng đè, kèm khó thở, vã mồ hôi, cơn đau kéo dài trên 30phút, ngồi nghỉ không giảm, người nhà cho uống thuốc không rõ loại, đau vẫn không giảm nên nhập khoa cấp cứu bệnh viện Thống Nhất. BN không có tiền căn đau ngực hay bệnh lý tim mạch; hút thuốc lá 25 gói-năm, uống càphê nhiều, không rõ tiền căn dùng cocaine. Gia đình không ai có bệnh lý tim mạch hay bệnh huyết học. BN nhập viện trong tình trạng tỉnh, mệt, đau ngực, khó thở nhẹ, tĩnh mạch cổ không nổi, mạch chậm (50 lần/phút), huyết áp tụt (70/40 mmHg), nhiệt 370C, nhịp thở 26 lần/phút, phổi không ran.
Điện tâm đồ lúc vào viện là block A-V độ III, nhịp thoát thất 50 lần/phút, ST chênh lên DII, DIII, aVF và V3R -> V6R (hình 1); sau đó chuyển block A-V độ 2 mobitz II (hình 2). Kết quả men tim: CK 82 U/l, CKMB 17 U/l Troponin I 0,64 ng/ml, CRP-hs 9,08 mg/l và test heroin niệu lần đầu dương tính. BN được chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp ST chênh lên thành dưới và thất phải, biến chứng choáng tim, rối loạn nhịp chậm và có chỉ định can cấp cứu tiên phát ĐMV qua da.
BN được xử trí tại khoa cấp cứu: Natri chlorua 0,9% chảy nhanh; Aspergic 0,5g; Plavix 600mg, thở oxy liệu pháp. BN được chuyển lên phòng Cathlab.
Trong lúc chờ chuẩn bị lên phòng Cathlab, BN đột ngột gồng người, tím tái, trên monitor xuất hiện rung thất sóng lớn. BN được sốc điện 200J cấp cứu; monitor nhịp xoang 120 lần/phút. BN được chuyển thẳng lên phòng Cathlab.
Kết quả chụp MV cấp cứu: tắc hoàn toàn đoạn giữa động mạch vành phải (RCA) do huyết khối, đoạn xa không nhìn thấy, bán tắc đoạn gần nhánh liên thất trước (LAD), đoạn xa nhận bàng hệ tự thân. BN được can thiệp đặt stent cấp cứu ĐMV phải (hình 3).
Sau can thiệp tình trạng BN ổn định hết đau ngực và được theo dõi-điều trị những ngày sau đó tại Trung Tâm Tim Mạch BV Thống Nhất.
Một số kết quả cận lâm sàng đã ghi nhận được: điện tâm đồ ST hết chênh lên và sóng T âm, men tim tăng do tái thông (CK/CKMB 409/>50 U/L); mỡ máu trong giới hạn bình thường (Cholesterol tp 3,79 mmol/L; LDL-C: 2,05 mmol/L; HDL-C: 0,8 mmol/L; Triglycerid: 2,07 mmol/L); Siêu âm tim: EF 69% (Teicholz), 48% (Simpson), giảm động vách liên thất.
BN được làm xét nghiệm tìm nguyên nhân nhồi máu cơ tim cấp người trẻ gồm Protein S: 97,6 % (62 – 145), Protein C: 73,3 % (70 – 135), Antithrombin: 87 % (80 – 130); Albumin-protid máu bình thường, chức năng đông máu trong giới hạn bình thường; heroin niệu lần 2 (ngày thứ 2) và lần 3 (ngày thứ 3) đều dương tính. Sau thời gian điều trị 1 tuần BN xuất viện.
Hình 1. Điện tâm đồ lúc vào viện
Hình 2. Điện tâm đồ sau đó vài phút
B-C động mạch vành phải;
E-F động mạch vành phải sau can thiệp đặt stent
Tin tức liên quan
Điện thoại bàn: (028) 3981 2678
Di động: 0903 839 878 - 0909 384 389